Üreme Sağlığı, Cinsel Sağlık, Güvenli Cinsellik

Üreme Sağlığı, Cinsel Sağlık, Güvenli Cinsellik :

Cinsiyet ( seks) genetik yapıdaki; üreme anatomisinde ve işlevlerindeki farklılık olarak tanımlanabilir.Dişi ve erkek farklılaşmasına yalnızca anatomik yapı farklılığı olarak görmek danışmanlık görevini de yürüten bir meslek grubu olan sağlık çalışanı için yanıltıcı olacaktır. Konu üreme sağlığı ve cinsel sağlık olduğunda toplumsal cinsiyet faktörünü göz ardı edemeyiz.Kadın ve erkek için yüklenen kişilik, düşünce, davranış ve duygulanış modelleri, nasılları da belirlemekte, ev içi ve ev dışı rolleri, yükümlülükleri belirlemek toplumsal cinsiyet kapsamına girmektedir. Toplumsal cinsiyet hepimizi içine alan, güç ile ilintili zamanla değişebilen bir gerçekliktir. Bu gerçeklik cinsel yaşam bilgilerinin ve üreme sağlığı hizmetlerinin kapsamını belirler ken yakın bir zamana kadar evli olmayan gençleri dikkate almadan planlanmış idi. Bu nokta çok önemlidir ki hala bu yargı eğitim ve sağlık hizmetlerini veren kişilerin de yargısı olabilmektedir.Cinsel yaşam sağlığına bakışta belirleyici iki nokta göz önünde bulundurulmalıdır;

1-Bedensel sağlık
2- Psikolojik sağlık1-

Bedensel Sağlık:
♦ Anatomik gelişim
♦ Bedensel yeterlilik
♦ Cinsel yolla bulaşabilen hastalıklar 4- Cinsel organların işlevselliği2- Psikolojik Sağlık:-4 Zihinsel gelişim 4 Cinsel kimlik tanımı 4 Ait olunan kültürel yapı 4 Kendi bedenini tanıma süreci 4 Bilgi düzeyi4 Öznel cinsel yaşam tarihi (taciz,baskı vb.) 4 Öznel cinsel deneyim tarihi (Mastürbasyon, flört vb.)4 Kendini ifade edebilirlik .Yukarıda sıralanan tüm bu tanımlar sağlık çalışanın hizmet verdiği kişi karşısında ele alması gereken tanımlardır. Bu noktalar göz önüne alınmadığında bilgi aktarımında veya tedavi sürecinde de aksamalar olacaktır.Cinselik ve cinsel etkinliklerin sorulmasında ve yanıtının alınmasında herzaman bir güçlükten söz edebiliriz. İşte tam da bu nokta cinsel sağlık ve güvenli cinsel yaşam alanlarının konuşulması, bilgi aktarımı veya yaşanmışı tespit etmekte hizmeti veren ile hizmeti alan arasındaki iletişimin çok belirleyici olduğu gerçeğini göz ardı edemeyiz. Kurulacak iletişimin; ön yargısız, açık soru ve yanıtlarla, otoriter olmayan bir üslupla, yönlendirici ve sorgulayıcı olmadan gerçekleştiril melidir.Bu konudaki tabuların, öğrenilmiş davranış ve inanışların değiştirilmesi kolay değildir. Bilgi her zaman davranışın değişmesinde yeterli olmamaktadır.Güvenli cinsel yaşam ise ancak genelgeçer ve alışageldik davranışların değişimi ile mümkündür. Riskli davranışların ne olduğunun bilinmesi önemlidir.

♦ Cinsel eş sayısını fazlalığı,
♦ Kadın veya erkekle girilen cinsel ilişkide (anal, oral, vaginal) prezervatif kullanmamak
♦ Cinsel oyuncakların paylaşımı,
♦ Aynı prezervatifle farklı cinsel partnerle ilişkiye girmek (grup seks vb),
♦ Vaginal enfeksiyonu olan veya adet kanaması bulunan kadınla oral ilişki,
♦ Her çeşit kan teması
♦ Davranış kontrolünü yitirticek veya hatırlamıyacak ölçüde alkol almak/ uyuşturucu kullanmak.

Yukarıda sıralan riskli davranışlardan uzak kalınması cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmada önemlidir. Bu davranışların sağlık yardımı almak veya danışmak için gelmiş kişiye aktarımı açık ve net olmalıdır. Bilginin tekrar ve tekrar verilmesi, her sağlık çalışanının ortak bilgiyiaktarıyor oluşu konunun öneminin algılanmasında büyük önem taşımaktadır. Kişilere aktarılması gereken önemli bilgilerden biri de risksiz davranışların neler olabileceğidir. Güvenli cinsel yaşam için, farklı, zengin bir cinsel yaşam içinde bilgi aktarımı davranışın değişimine yardımcı olacaktır.Risksiz cinsel davranışlar;

♦ Masaj; karşınızdakine dokunmak kendini daha iyi hissetmenin yollarından biridir. İnsan bedeninin her dokunuş için oluşturduğu yanıtlar vardır. Şevkat ve sevgi alışverişini sağlayabilir, değerli hisseder ve hissetti rebi lirsiniz.
♦ Okşamak, sarılmak, arkadaşça öpüşmek
♦ Mastürbasyon
♦ Genital organ masajı; cinsel sıvıya dokunmaksızın yapılacak bu masaj erotikbir hisse neden olmaktadır.
♦ Karşılıklı mastürbasyon; ortak paylaşılan bu anlar cinsel eşler için güvenlikli ve haz verici olmaktadır.Az Riskli cinsel davranışlar;
♦ Derin öpüşme
♦ Prezervatif kullanarak vaginal, oral, anal cinsel ilişki
♦ Adet kanaması veya infeksiyonu olmayan kadınla oral ilişki vs.Enfeksiyonlardan korunmak için cinsel eş seçimine dikkat edilmelidir. Uzun süreli tek eşli bir yaşam güvenli cinsel yaşam için önemlidir. Tek eşlilik cinsel eşlerin karşılıklı sadakati olduğunda enfeksiyonlardan korunmak için anlamlıdır. Cinsel ilişkilerde herzaman prezervatif kullanılmalıdır. Güvenli bir cinsel yaşam için kulanılabilecek araçlar konusunda bilgilenmek ve bu bilgiyi aktarmak kişilerin cinsel davranışlarını belirlerken kolaylaştırıcı olacaktır.Araçlar;Prezervatif:Cinsel ilişki sırasınada Prezervatif kullanımı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan ve HIV/AlDS'den koruyucu olacaktır. Prezervatifin doğru kullanımı koruyuculuğu sağlamak için önemlidir. Son kullanma tarihine bakılmalı, el ile doğru olarak açılmalı, paketi bozulmayacak şekilde taşınmalı, kullanılması gereği unutulmamalıdır.güneşte veya sıcakta bırakılmamalı, doğru olarak penise takılmalıdır. Tek seferlik Prezervatif takılması sırasında rulosu açılmadan, tepesindeki hava boşaltılarak koit sırasında penise takılmalıdır. Ereksiyon tam olarak kaybolmadan dip tarafından tutarak çıkarılamalı, ereksiyonun sönümlenmesi ile birlikte vagina içinde kalma riski olduğu unutulmamalıdır.

Prezervatif penisten çıkarılırken bir mendille tutulmalıdır çünkü üzerinde cinsel eşin salgıları vardır.Ya da cinsel salgıları bulunan eşin kendisine çıkartırılabilir. Çıkarılma işleminden sonra prezervatifte delik olup olmadığı kontrol edilmeli, cinsel eşin salgısı ele değerse, el göz, üretra veya vaginaya değdirilmeden yıkanmalıdır.Kayganlaştırmayı artırıcı olarak su da eriyen kayganlaştırdılar kullanılabilir. Yağda eriyenkayganlaştırıcıların, rujlu bir dudağın ve hatta vücut losyonlarının da prezervatif için zararlı olduğu unutulmamalıdır.Anal ilişki için prezervatifin üzerine suda eriyen kayganlaştırıcının sürülmesi ilişki sırasında yırtılmayı önleyecektir.Prezervatif kullanımı cinsel uyarıcı bir oyun haline getirilmeli, kulanımınında kadın ve erkek beceri kazanmalıdır.Kadın Prezervatifi:Kadın kullanımı için özel olarak kulanıma sunulmuş bu prezervatif, dışı geniş ve açık, içi dar ve kapalı esnek halka arası koruyucu zardan üretilmiştir. İç halka serviks ağzını bir diyafram gibi kapatırken vulva üzerinde kalan dış halka prezervatifin içeri kaymasını engellemektedir.Kulanımında,penis ilişki sırasında vagina duvarına temas etmemektedir.Cinsel ilişkiden saatler önce takılabilir, ilişki bitiminde hemen çıkarılması gerekmez.

AYNI cinsel eş olmak kaydı ile ilişkiye devam edilebilir. Erkek prezervatifi ile birlikte kullanılmaz.Oral Bariyer (Dental Dam)Oral ilişki sırasında cinsel eşin salgılarının ağıza gelmesini engellemek amacı ile kullanılır. Oral ilişki öncesi cinsel organ üzerine yayılır ve oral ilişki bu örtünün üzerinden yapılır. Anal ve vaginal oral ilişkiler için kullanılır. Penise yapılacak oral ilişki için erkek prezervatifi kullanılmalıdır. Tüm koruyucularda amaç cinsel eşin salgılarının ağıza gelmesini engellemektir.Oral bariyerlerin kulanıldıkları yerde sabitlenmemeleri kulanım güçlüğü doğurmaktadır. Oral bariyeri bulunmaması halinde; pudrasız ameliyat eldivenleri kesilerek veya kayganlaştırış! olmayan prezervatifler açılarak kullanılabilir. Mutfakta kullanılan tercihan mikro dalga fırınlar için hazırlanmış plastik filmlerden de oral bariyer elde edilebilir.Vulva-vulva teması olan ilişkilerde de oral bariyer kulanımı enfeksiyon geçişini önleyecektir.Bu araçların yanı sıra ; penis veya vaginaya elle dokunulması gerektiğinde cerahi eldivenle dokunulması, cinsel oyuncakların kişiye özel olduğunun unutulmaması, paylaşılmaması cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların geçişini engelleyici olacaktır.Sağlıklı ve güvenli bir cinsel yaşam için bireysel sorumluluğunun payı büyüktür.

Bu nedenle gelişme çağından başlamak üzere insanın keyif ve üreme alanına yönelik bilgilere ulaşımı önemlidir. Bu bilgilere ulaşmasında sağlık çalışanları da bir araçtır. Bu nedenle ön yargısız ve karşı direnç oluşturmadan başta gençler, kadınlar ve başvuru sahibi herkese doğru bilgi ile açık yanıtlar vermek gerekmektedir. Kişinin kendi yaşamını yönlerdirme hakkı göz ardı edilmemeli, bununla birlikte bilginin aktarımında ayıp, yanlış, günah vb. tutumlardan kaçınılmalıdır.Toplum sağlığı açısından bakıldığında cinselliğini güvenli alanlarda, güvenli kişi ile, doğru yaşta, doğru bilgi ile, doğru korunma yöntemleri ile, ulaşılabilir başvuru kurumlan ile yaşanması gereği vardır. Sağlık çalışanlarının bu sorumlulukta payı büyüktür.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp