Ses Kısıklığı

Ses kısıklığı nedenleri nelerdir?

Ses kısıklığının en sık nedeni üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Akut larenjit (gırtlak iltihabı), soğuk algınlığı, allerjik rinit, sinüzit gibi enfeksiyonlar, geniz akıntısı, öksürüğe neden olduklarından ses kısıklığı yapabilir. Sesin uzun süreli, aşırı ve zorlayıcı şekilde kullanılması da ses kısıklığı yapabilir. Bu tür ses kullanma alışkanlığı, ses telleri üzerinde nodül, polip adı verilen ve ses kısıklığına neden olan küçük şişliklerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Larengofarengial reflü; mide içindeki asitli sıvının yemek borusundan gırtlak seviyesine yükselerek ses tellerini tahriş etmesidir. Ses kısıklığı ile birlikte boğazda takılma, yabancı bir madde varmış hissi ve sık boğaz temizleme alışkanlığı da sık görülen belirtilerdir. Ses teli felçleri gırtlak kaslarını hareket ettiren sinirlerin çalışmaması sonucunda meydana gelir ve ses kısıklığı, nefes darlığı, yutma güçlüğü gibi sorunlara neden olur. Gırtlak kanserinde sigara içimi en önemli etkendir. Gırtlak kanseri bulunan hastaların %95'i sigara içen kişilerdir ve sigara içen kişilerde gırtlak kanseri gelişme riski içmeyenlere göre 5-35 kat daha fazladır.  Gırtlak kanseri için aşırı alkol kullanımı, insan papillom virüsü (HPV= Human Papilloma Virüs), larengofarengial reflü de bilimsel olarak kanıtlanmış risk faktörleridir. Ses kısıklığı veya değişikliği, boğazda yabancı cisim hissi, yutkunma zorluğu, yutkunurken ağrı, nefes alma güçlüğü, boyunda şişlik gibi belirtiler gösterebilir. Bu belirtilerin birkaç haftadan uzun sürmesi ve düzelme göstermemesi durumunda kanserden şüphelenilmeli ve bir KBB hekimine muayene olunmalıdır.

Ses kısıklığı 2-3 haftadan uzun sürerse, ses kısıklığı ile birlikte aşağıdaki belirtiler varsa:

Soğuk algınlığı gibi belirli bir neden yokken ağrı bulunması,
Öksürükle kan gelmesi,
Yutma güçlüğü,
Boyunda şişlik,
Birkaç günden uzun süren tam ses kaybı veya seste şiddetli değişiklik olursa bir Kulak-Burun-Boğaz hastalıkları uzmanına başvurun.

Ses kısıklığında nasıl muayene yapılır, ne zaman incelemeler istenir?

Ses kısıklığı nedeniyle müracaat ettiğinizde, Kulak-Burun-Boğaz hastalıkları uzmanı sizden şikayetinizle ve genel sağlık durumunuzla ilgili bilgiler isteyecektir. Daha sonra ses kısıklığına neden olabilecek hastalıklar açısından özellikle burun, boğaz ve boyun bölgenizi muayene edecektir. Ardından gırtlak ve ses tellerini daha net görebilmek amacıyla burundan geçirilen veya ağız içinden tutulan, endoskop adı verilen optik cihazlarla ses telleriniz görülmeye çalışılacaktır. Muayenede kullanılan bu yöntemler hasta için çok zor değildir ve hastaların çoğu muayeneye kolay uyum sağlamaktadır. Doktorunuz gırtlak kanserinden şüphelenirse kanserin gırtlak veya boyundaki yayılımını ve büyüklüğünü değerlendirmek için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme gerekebilir.

Ses ve gırtlak hastalıkları nasıl tedavi edilir?

Ses bozukluklarının tedavisi, ses kısıklığının nedenine göre değişir. Enfeksiyonun ve varsa reflünün tedavisi yapılır. Ses kısıkığına neden olan durumların çoğu, ses istirahati ve doğru ses kullanma alışkanlığını kazanmakla düzelebilirler.

Kulak-Burun-Boğaz hastalıkları uzmanınız size ses kullanımı ile ilgili bilgiler verebilir, eğitim için sizi ses ve konuşma patoloğuna gönderebilir veya polip gibi görünür bir neden varsa ameliyatla tedavi önerebilir. Özellikle ameliyatla tedavi önerilen hastalar olmak üzere, ses sorunu olan bütün hastalardan sigara içmemeleri ve sigara dumanı bulunan ortamlardan kaçınmaları, bol su içmeleri istenir.

Gırtlak kanserinin tedavisi; kanserin gırtlakta yerleştiği bölgeye, kanserin büyüklüğü ve yayıldığı yerlere, biyopsi ile belirlenen hücre özelliklerine (patoloji sonucu), hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna göre değişmektedir. Ameliyat ve/veya radyoterapi (radyasyon tedavisi) en sık başvurulan yöntemlerdir.

Ses hastalıklarının birçoğunun sebebinin sesin hatalı kullanımına bağlı olduğunu biliyor musunuz?  Bu amaçla bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir:

•Boğazınızı temizlemek için öksürmeyin. Bunun yerine yutkunun ya da su için.

•Fısıldayarak konusmayın.

•Soğuk algınlığı veya grip gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanmamaya dikkat edin.

•Kesinlikle sigara kullanmayın. Aşırı derecede alkol, çay ve kahve tüketmeyin. Sigaranın gırtlak kanserinin en önemli nedeni olduğunu unutmayın.

•Mümkün olduğunca bağırmamaya ve çığlık atmamaya dikkat edin. Aşırı derecede yüksek sesle konuşmayın.

•Her gün en az 2 litre (8-10 bardak) su için.

•Yaşadığınız ortamın havasının tozsuz ve nemli olmasına dikkat edin. (Soğuk buhar veren cihazlar kullanılabilir.)

•Stresli olmamaya ya da stresinizi ortadan kaldırmaya özen gösterin.

•Profesyonel ses kullanıcısıysanız (şarkıcı, öğretmen, imam, sekreter, santral görevlisi gibi) sesinizi ısıtıcı ve soğutucu egzersizleri yapın.

•Ses probleminiz varsa hergün saat başı 5-10 dakika kesin ses istirahati yapın.

•Mentollü veya anestezik boğaz pastilleri kullanmayın.

•Baharatlı, acılı, ekşili ve asitli gıdaların tüketiminden kaçının. Dolu mide ile uyumayın.

•Telefon görüşmelerinizi azaltın. Mümkün olduğunca kısa ve öz cümlelerle konuşmaya dikkat edin. Konuşmaya başlarken nefes almayı unutmayın. Uzun cümlelerden kaçının ve her yeni cümleye nefes alarak başlayın. Konuşma hızınızı azaltın, yavaş ve tane tane konuşun. Sesinizin yorulduğunu hissederseniz konuşmayı sonlandırın.

•Aspirin ya da benzeri ağrı kesicileri kullanmaktan kaçının. Özellikle bayanların regl dönemlerinde buna daha çok dikkat etmeleri gerekir. Bu tarz ilaçlar ses tellerinin zorlandığı durumlarda ses telinde kanamaya yol açabilirler.

•Gürültülü ortamlarda konuşmaktan kaçının.

•Gerekirse konuşmadan iletişimi sağlamak için yanınızda kağıt ve kalem bulundurun.