Sağlık Alerjiler

Sağlık Alerjiler

Alerjik kimselerin organizmaları, yabancı maddelere (alerjenler) karşı bağışıklık tepkileri gösterir. Toplumun yaklaşık %23'ünde alerji, yaklaşık %5'inde ise gıda alerjisi bulunur. Gıda alerjisinin nedeni büyük moleküllü maddelerin bir kısmının bağırsağın içinden kan dolaşımına alınmasında yatar. Epitel hücreler arasında bulunan bir sızıntı (belirsiz alım) veya hücreler adı verilen, bölgesel bağışıklık sisteminde uzman hücreler (seçici alım) bu duruma yol açar. Bu yabancı maddeler vücutta birer alerjen olarak etki edebilir
 
Alerjik Tepkiler
 
Alerjenler bağışıklık sistemi tarafından birer antijen olarak algılanır; akyuvarlarda (plaz- mositler) bunlara karşı üretilen antikorlar (immünoglobülinler, IgE), kan dolaşımı üzerinden deride, solunum yollarında ve mide-bağır- sak kanalında bulunan mastasitlere ulaşır ve bu bölgelerin hücre duvarına kenetlenir.

Antijenler, alerjenle bir sonraki temasın ardından kenetlenmiş IgE'nin üzerinde bulunan özel bağlantı noktalarına yerleşir. Bunun üzerine mastasitler histamirı ve diğer yangı yapıcı maddeleri serbest bırakır; bu maddeler damar ve kas hücrelerinin alıcılarına bağlanarak burada alerjik tepkiyi ortaya çıkarır (B).Gıda alerjilert'nin ilk işaretleri, erken çocukluk döneminde ortaya çıkan, inek sütü, tavuk yumurtası veya balık tüketiminin ardından görülen kusma, ishal ve ürtiker (kurdeşen) gibi beslenme bozukluklarıdır. 
 
Gıda alerjisinin belirtileri mide-bağırsak kanalında, ciltte, solunum yollarında veya kalp-damar sisteminde ortaya çıkabilir (C).Gıda alerjisinin en tehlikeli biçimleri astım nöbeti (solunum yollarının daralması sonucu nefessiz kalma) ve kan damarlarının genişlemesi sonucu (histamin etkisi) dolaşım sisteminin çöktüğü anafilaktik şoktur. 
 
Belirli gıdalar alerjik tepkilere daha sık neden olur (D). Şikayetler, çoğu kez gıda tüketiminden birkaç dakika sonra başlar. Nörodermatit (endojen egzama) kronik olarak yinelenen, kaşındıran ve egzamaya benzeyen bir deri döküntüsüdür. Ciltte ve bağırsakta alerjiye yol açan maddelere karşı artan geçirgenlik, bu rahatsızlığa eşlik eder. Hastaların %I0- 20'sinde bu rahatsızlığın oluşmasında gıda alerjenlerinin de rolü vardır (E).Yalancı alerjiler: Gıdalara karşı gösterilen alerji benzeri tepkiler antikorlar olmadan da gerçekleşebilir (yalancı alerji). 
 
Böyle bir durumda ya gıda bileşenleri (örn. çilekte, domateste bulunur) IgE rolü olmadan histaminin masta- sitlerden serbest bırakılmasını tetikler ya da gıdaların kendilerindeyüksek miktarda biyolojik amin bulunur (örn. histamin, tiramin) (F). Aspirinin katkı maddelerine karşı dayanıksızlık sendromu da yalancı alerjiyle aynı süreçte gelişir. Boyalar, aromalar, koruyucu maddeler gibi kimyasal katkı maddeleri (additifler) ve salisilat içeren ağrı kesiciler  bu rahatsızlığa neden olan etkenler arasındadır. Salisilatlar elmada, muzda, bezelyede, çilekte, raventte, kırmızı şarapta ve birada da bulunur.

Alerjiler Belirtileri

Alerji belirtileri ve şiddeti, alerjiden alerjiye, çocuktan yetişkine değişiklik göstermektedir. Alerji belirtileri, gözlerde ya da burunda kaşıntı, hapşırma, burun tıkanıklığı, boğazda sıkışma hissi, solunum sorunları ve hatta anafilaktik şok (baygınlık veya bayılma) şeklinde görülebilir.

Belirtiler yıl boyunca (toz akarları ya da gıda gibi alerjenlere karşı) ya da mevsimsel (örneğin polen kaynaklı) olarak ortaya çıkabilir.

Dünyanın farklı yerlerinde, farklı alerjenler yaygın olduğundan, alerji belirtileri de nerede yaşadığınıza bağlı olarak değişebilir. Örneğin, ananas ülkemizde çok sık tüketilen bir meyve olmadığından alerji de sık görülmez fakat yumurta ya da buğday gibi birçok yiyeceğin içinde olan besinlere olan alerji yaygındır.

Hava Kaynaklı Alerji Belirtileri

Hava kaynaklı alerjenler; polenler, kalıplar, toz akarları, hayvan tüyleri ve kimyasallardır. Hava kaynaklı alerjiler, genelde 10 yaşında gelişir, erken yirmili yaşlarda zirveye ulaşır ve 40 ile 60 yaşları arasında kaybolmaya başlar.

Belirtileri ise şunlardır:
Hapşırma
Burunda kaşıntı ve / veya boğaz
Burun tıkanıklığı
Öksürük
Gözde kızarma, yanma, kaşıntı, sulanma (alerjik konjonktivit)

Hava alerjenlere karşı hassas olanlarda, genelde alerjik rinit ve / veya alerjik konjonktivit vardır. Yukarıdaki belirtilere, nefes darlığı ve hırıltılı nefes alma da eşlik ediyorsa astımdan şüphelenilmelidir.

Gıda Alerjisi Belirtileri

Bir gıda farklı kişilerde farklı belirtilere neden olabildiği gibi aynı kişide, farklı zamanlarda, farklı dozlarda, farklı tepkilere de neden olabilir.

Gıda alerjileri:
Sindirim sisteminde: bulantı, kusma, ağrı, ishal
Solunum sisteminde: nezle, astım, ödem
Deride: Kızarıklık, kabarma, kaşıntı, ürtiker, egzama, anjioödem gibi sorunlara neden olur.

Eğer alerji çok ağır seyrediyorsa anafilaksi de görülebilir.

Böcek Alerjisi Belirtileri

Alerjiniz olan bir böcek tarafından sokulduğunuzda aşağıdaki tepkileri gösterebilirsiniz. (Bu tepkiler, özellikle çocuklarda daha sık görülür.)

Boğazda şişkinlik
Tüm vücut üzerinde ürtiker (kurdeşen)
Nefes almada zorluk
Mide bulantısı
İshal
Anafilaktik şok
 
Tanı
 
Hasta öyküsünden yola çıkarak koyulan tahminî "gıda alerjisi" tanısı, şüpheli alerjenlerleyapılan cilt testleriyle (örn. Prick testi) veya kandaki IgE düzeyinin laboratuvarda teknik analizle belirlenmesiyle (örn. RAST testi) elde edilen farklı güvenirlikte sonuçlar yoluyla onaylanır, /tynı sırada bir arama diyeti ile alerjiye yol açan gıdanın belirlenmesine çalışılır.
 
Tedavi Yöntemleri
 
Tedavide ilke, alerjen maddeden tamamıyla uzak durmaktır. Alerjen madde belirlendiğinde bir eleme diyeti uygulanır. Öğünlerden temel gıdaların (örn. süt) çıkarılması gerekiyorsa özellikle çocuklarda beslenme yetersizliğinin oluşmaması için bir beslenme uzmanına danışmak gerekir. İnek sütüne karşı hassasjyet gösteren çocukların %50'sinde sütün 3-5 yıl boyunca öğünlerden kaldırılmasının ardından alerji yok olmaktadır.
 
Alerjileri Önleme
 
Ailede alerji görülmüşse çocuğun da alerjik olma olasılığı yüksektir (atopik). Yabancı maddelerle erken temasın azaltılması için süt çocuklarının ilk altı ay boyunca emzirilmesi gerekir. Bebeğin ek gıdalarla beslenmesini planlama aşamasında (alerji potansiyeli taşıyan gıdalara yer verilmemelidir), birbirinden farklı gıdalara başlanması için arada en az birer hafta bulunmalıdır.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp