İshal Nedenleri

İshal Nedenleri Nelerdir ?

İshal, bağırsağı kaplayan tabakanın enfeksiyon, toksik (zehirli) madde ya da başka nedenlerle uyarılması sonucu oluşur. Bunun sonucu olarak yiyecekler ve su bağırsaklardan normalden çok daha hızlı geçerler ve kalınbağırsak sıvı soğuramaz, dolayısıyla da dışkı sulu olur.

Bağırsak yalnızca sıvı soğuramamakla kalmaz, ayrıca iltihap nedeniyle sıvı yitirebilir ve bu da ishalle yitirilen sıvıya eklenir. Ciddi vakalarda, ölümcül dehidratasyon (tehlikeli düzeyde sıvı yitimi) olabilir.

İshalin nedenleri çeşitlidir. Bunlardan biri besindir. Besin zehirlenmelerinde, yemeklerde üreyen bakteriler, toksin, yani zehir oluştururlar ve bunlar da ishal ile mide bozukluklarına yol açarlar.
Ender görülen botülizm hastalığındaki gibi, bu türden besin zehirlenmesi stafilokok toksini ile de olur.

Öteki besin zehirlenmeleri, bakterinin kendisinin neden olduğu enfeksiyon sonucu oluşabilir. Salmonella adlı bir bakteri, ishal ve onunla birlikte karın ağrısı ile kusma yapar.

Tifo ve dizanteri gibi hastalıklar, yemeklerle alınan bakterilerce oluşturulur. Kolera, dışkının bulaştığı suların içilmesiyle olur.

Besin zehirlenmesiyle dizanteri arasındaki fark, besin zehirlenmesinin yemekten birkaç saat sonra ortaya çıkması, dizanterinin ise 24 saat sonra başlayıp, daha uzun sürmesidir.

Yiyeceklerdeki ve sulardaki daha büyük asalaklar da ishale neden olurlar. Sözgelimi amip, tek hücreli bir asalaktır. Oluşturduğu hastalık ”amipli dizanteri” olarak adlandırılır, tropikal bölgelerde sık görülür ve hastanın kendini güçsüz hissetmesi ile birlikte yıllarca sürebilen aralıklı ishal ve kabızlık dönemleri yaratır.

Genellikle ishal yapan, bakteri ya da daha büyük mikroorganizmalar değil, çok daha küçük olan virüslerdir. Gastro-enteritte (mide ve bağırsak enfeksiyonu) ishal, kusma ve karın ağrısı olur. Bu hastalığın ‘mide nezlesi‘ yaz ishali‘ gibi birkaç adı daha vardır.

Yolculuklarda görülen ishal ise, bağırsakta bulunan ve yararlı olan bakterilerin yerini yenilerinin almasına bağlıdır. Bu tip ishale yabancı ülkere giden insanlarda sık rastlanır; bunlar, yaygın kanının tersine, ‘‘suyun değişmesi”ne bağlı değildir.

İshalde Kronik Sorunlar Nelerdir?
Kronik ishallerin nedeni enfeksiyonlar değil, başka sorunlardır. Kronik ishalle seyreden hastalıklardan biri ülserli kolittir. Kalınbağırsak iltihaplıdır ve bakteriler daha önceden zedelenen mukozaya yerleşirler. Ülserli kolit için tek bir neden bulunamamıştır. Bu konudaki görüşler, alerjiden duygusal strese kadar uzanır.

İshal, bağırsak çeperindeki bir hastalık nedeniyle emilimin durduğu durumlarda da olur. Sözgelimi çölyak hastalığında ”glüten” adlı bir maddeye toleranssızlık söz konusudur ve hastalarda yağlı ishalinyanı sıra, beslenme yetersizliği görülür.

İshalin başka nedenleri de vardır. Sürekli bir sinirlilik, korku ve anksiyete varsa, bağırsakların aşırı çalışmaları sonucu ishal olabilir. Aşırı baharatlı yemekler, alışık olmayan birinin bağırsaklarını bozabilir. Fazla miktarlarda meyve ve midye yemek de küçük çapta mide ve bağırsak bozuklukları yapabilir.

Çocuklarda, bağırsaklarla ilgisi olmayan enfeksiyonlarda da ishal görülebilir. Sözgelimi küçük çocuklarda, kulak ve boğaz enfeksiyonlarında ishale sık rastlanır.
Gastro-enterit bebeklerde sık görülür, ancak ishal ile gevşek dışkı ayırt edilmelidir. Yeni doğanlar normal olarak yeşilimsi kahverengi, yapışkan ”mekonyum” adlı bir dışkı çıkarırlar.

Anne sütüyle beslenen bebekler, günde birkaç kez gevşek dışkı çıkarırlar, biberonla beslenen bebeklerin dışkısı ise erişkinlerinkine benzer, ama rengi değişebilir.

Dışkının görünüşüne karşın, anne sütü ile beslenen çocukların gastro-enterit olma olasılığı daha azdır; anne sütü, bağırsakları enfeksiyonda koruyan bir madde içerir.

İshal Belirtileri Nelerdir?
İshal, özellikle mide sorunları ve karın ağrıları ile birlikte ortaya çıktığında, oldukça rahatsız edici bir belirtidir. Dışkı sıvı kıvamlı ve biçimsizdir. Ciddi ishalde, dışkı çok daha suludur ve normalden daha sık dışkılama olur. Bazı durumlarda kusma da görülür.

İshalin Tehlikeleri Nelerdir?
Erişkinlerde ve büyük çocuklarda bir iki gün süren ishaller tehlikeli değildir. Ancak bebeklerde ve küçük çocuklarda, (özellikle de kusma ile birlikte) tehlikeli olabilmektedir. Kusma, yitirdikleri sıvı kadar su içmelerini olanaksızlaştırır.

İnatçı ishaller, su ve tuz yitimi sonucu dehidratasyona neden olurlar. Dehidratasyon tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Erişkinlerde dehidratasyon olasılığı daha azdır, ama kolera gibi ciddi enfeksiyonlarda dehidratasyon sonucu ölümler olmaktadır.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp