Hemoglobin-Oksijen Disosiasyon Eğrisi

Hemoglobin-Oksijen Disosiasyon Eğrisi :

Normal şartlarda arter kanı oksijen parsiyel basıncı 95 mmHg ve saturasyon u %97'den daha fazla olarak dokulara ulaşır. Dokulardan dönen venöz kanda ise saturasyon %75-80 ve parsiyeloksijen basıncı 40mmHg' dir. Normalde hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisinin sadece üst kısmı kullanılır. Bu fazla oksijen gerektiren durumlarda dokular için yeterli oksijenin sağlanabilmesine imkân verir. Hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisinin sigmoid şekli ayrıca dokuda P02 40 mmHg'nin altına düşerse oksijenin daha kolay salınımını sağlar. Hemoglobinin oksijene karşı afinitesi yine sıcaklık, pH, CO2, eritrositin 2,3-DPG düzeyi ile de ilişkilidir. Hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisi doku metabolizmasından, kan pH'ından (Bohr etkisi) ve CO2 üretiminden de etkilenir. Doku fazla miktarda CO2 ve asit metaboliti üretir ve sonuçta asidoz oluşturur ise eğri sağa kayar. Bu da dokuya daha fazla oksijen salınımına izin verir. Bunun terside doğrudur. pH'ın arttığı akut respiratuar alkoloz durumlarında eğri sola kayar ve dokulara oksijen salınımı azalır.

Bohr etkisi bir bölgede ani ortaya çıkan ve genelde fazlasıyla o bölgeye spesifiktir. Örnek olarak egzersiz durumundaki bir kas dokusunda asidozun oluşturduğu Bohr etkisi ile ve doku P02'sinin düşüklüğü nedeni ile dolaşan kan oksijeninin % 75'ine kadarını dokuya salabilir. Oksijen salınımı benzer şekilde eritrositte pC02'yi düşürür ve dokulardan difüzyonuna imkan tanır (Haldane etkisi). Bu değişim egzersiz esnasında kaslara yeterli oksijen salınımına izin verir.

Dokulardan alınan oksijen miktarı yüksek seviyede devam ederse (büyük arter-ven p02 farkı) de oksihemoglobin miktarının artması 2,3-DPG üretimine neden olur. Hipoksi, anemi ve kalp yetmezliğinin neden olduğu saturasyon düşüklüğü durumlarında da bu etki geçerlidir. Hücre içi 2,3-DPG'nin artması hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisinin sağa kaymasına ve kronik anemi veya hipoksinin kompanse edilmesini sağlar.

2,3-DPG metabolizması aynı zamanda sistemikasidoz ve alkolozdan da etkilenir. Asidoz nedeni ile hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisinin sağa kayması izleyen 12-36 saat içinde 2,3-DPG düzeyinin düşmesi ile ortadan kalkar. Düşük 2,3-DPG düzeyi ile Bohr etkisi ortadan kalkar ve eğri normal düzeyine döner. Bu denge dokuya oksijen sağlanması için önemli iken asidozun ani düzeltildiği durumlarda hücre içi 2,3-DPG düzeyinin normale dönmesi saatler aldığından hemoglobin-oksijen disosiasyon eğrisinin sola kaymasına neden olarak oksijen sağlanmasını zorlaştırabilir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp