Hafızada “turşu Küpü” Örneği Nedir?

Hafızada “turşu Küpü” Örneği Nedir? : Bir diğer önemli yaklaşım ise, hastaya sıklıkla zamanı ve olayları hatırlatmak. Mesela gazeteye bakarken, tanınmış bir kişinin, örneğin Süleyman Demirel’in, resmini gösterip, “Hatırlıyor musun cumhurbaşkanıydı, Özal’ı hatırlarsın rahmetli oldu. Şunları şunları yapmıştı” gibi. Alzheimer hastalarında bellek bozukluğunun çok tipik bir özelliği vardır.Bellek kaybı, en yakın olayların silinmesiyle başlar. Genellikle geçmiş olaylar; uzak geçmiş daha iyi korunur. Örneğin hasta, dün ne olduğunu hatırlamaz, ama on sene önce olanları hatırlayabilir, hatta çocukluğunu daha iyi hatırlamaya başlar. Biz hasta yakınlarına “turşu küpü” örneğini veririz. Turşu küpüne koyduğunuz salatalıkları düşünün. En üste koyduğunuz salatalığı ilk, en alta koyduğunuz salatalığı da en son alırsınız. Alzheimer hastalarının bellek bozukluğunda da böyle bir özellik vardır. En son kaydedilenler ilk kaybedilirler, belleğe ilk konanlar ise en son kaybedilirler.

# Sizce bütün bu tedbirlerle Alzheimer hastasının hayat kalitesinde bir artış oluyor mu?
Bizim temel amacımız hastanın ve hasta yakınlarının hayat kalitesini mümkün olduğu kadar yükseltmek. İlaç tedavisindeki birincil amacımız ise hastayı mümkün olduğu kadar olduğu yerde tutabilmek. Alzheimer hastalığına özgün olan ilaçlardan bahsettim. Elimizdeki mevcut ilaçlarla hastaların yaklaşık yüzde 20’sinde fark edilebilecek, ancak geçici bir düzelme sağlanıyor. Hastaların yaklaşık yüzde 60’ını ise olduğu yerde tutmak mümkün oluyor, bu süre bir yıl da olabilir üç yıl da. Hastaların yüzde 20’sinde ise, ilaçlar hiçbir işe yaramıyor gibi gözüküyor. Şu anki ilaç tedavisinden mucizevi sonuçlar beklememek lazım. Alzheimer hastalığı ilerleyici bir hastalık, hastadan hastaya değişmek üzere yaklaşık 7-8 yıl boyunca belirtileri artan bir hastalık. Biz bu ilerlemeyi ne kadar yavaşlatabilirsek o kadar faydalı olduğumuzu düşünüyoruz.

# Hastalığın ilerleme hızını ve bunun kişiden kişiye değişken olmasını ne belirliyor?
Kişinin genetik yapısı, beyninin özellikleri, bir ölçüde de ne kadar iyi bakıldığı, aile veya bakıldığı çevrenin şartları. Ancak sonuçta tüm Alzheimer hastaları yeterince uzun yaşarlarsa, başka bir hastalık yüzünden kaybedilmezlerse, tam bakıma muhtaç hale gelirler.

#Bu şekilde Alzheimer ile kıyaslanabilecek başka bir nörolojik hastalık var mı?
Alzheimer’m akrabası olan diğer bunama hastalıklarının da seyri böyle. FTD hastası da böyle olur, DLB (yaygın Lewy cisimcikli demans) hastası da böyle olur. Yani bunamaya sebep olan beynin dejeneratif hastalıklarında son nokta hep tam bakıma muhtaç bir hasta şeklindedir.

#Yani bebek gibi. Zaten, “Bebek gibi oldu ” deniyor halk arasında. Hani bir bebek nasıl doğduğunda tam yardıma muhtaçtır...
Evet öyle. Vurgulanması gereken bir başka nokta da şu: Alzheimer hastalarında ani bir değişiklik olursa mutlaka altında başka bir sebep aramak lazım. Diyelim ki hasta stabil giderken aniden veya hızla bozuldu, birkaç gün içinde ciddi bir şekilde kötüleşti. Mutlaka altında başka bir sebep aramak lazım. Alzheimer hastaları genelde yaşlı insanlar; yaşlılığın diğer tüm hastalıkları onlarda da ortaya çıkabilir. Bu hastalarda sık olarak enfeksiyonlar gelişebilir, idrar enfeksiyonu, akciğer enfeksiyonu, grip, soğuk algınlığı gibi. Bu hastalar kendi sorunlarının farkına varamazlar ya da şikayetlerini tarif edemeyebilirler. Bir başka sık rastlanan sorun da su kaybıdır. Hasta kendi başına bırakılırsa yeterince sıvı almayabilir ya da yeteri kadar iyi beslenmeyebilir. Böyle bir hasta örneğin sıcak bir yaz gününde, su kaybıyla hızla ve ciddi boyutlarda bozulabilir.

#Ölüme götürebilir mi peki?
Evet ölüme dahi götürebilir. Tipik olarak der ki hasta ya-kını, “Doktor Bey, bildiğiniz gibiydi, iyi gidiyordu, ama son iki-üç gündür kafası çok karıştı. Artık, nerede olduğunu bilmiyor, beni tanımamaya başladı. İki-üç gün öncesine kadar böyle değildi.” İşte böyle durumlarda mutlaka altta yatan başka bir neden aramak lazım. Enfeksiyonlar ve su kaybı dışında bazen tavsiye üzerine bilinçsizce alman ilaçlar da ani kötüleşmelere sebep olabilirler.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp