Gut Ne Demek

Gut Ne Demek :

Gut bazı eklemlerde ani ve şiddetli gelişen ağrı, hassasiyet, kızarıklık, şişme ve sıcaklık artışı nöbetlerine neden olan bir hastalıktır. Genellikle tek eklemi, sıklıkla da ayak baş parmağını etkiler. Bununla birlikte diz, ayak bileği, ayak, el, el bileği ve dirsek eklemleri de etkilenebilir. Nadiren bazı hastalarda ilerleyen dönemlerde omuz, kalça ve omurga tutulumu gelişebilir.

Gut genellikle üç fazda seyreder:

1.Eklemde ani başlayan sıklıkla 5-10 gün süren şişme ve ağrı.

2.Şikayetlerin olmadığı bir dönem ve bunu takip eden şiddetli alevlenme.

3.Pek çok alevlenmeden sonra, zaman içinde tedavi edilmediği takdirde bir veya daha fazla eklemde, hafiften orta dereceye kadar ağrı, devam eden şişme ve hareket kısıtlılığı.

Gut herkese aynı şekilde etkilemez. Bazı insanlar bir tek atak geçirirler ve bunlarda başka hiçbir problem görülmezken bazılarında ise zamanla eklemlerde hasara ve ağrıya yol açan şiddetli ataklar görülür. Gutun kesin kür sağlanan bir tedavisi yoktur ancak iyi bir tedavi ile tam bir kontrolü sağlanabilir. Uygun tedavi alevlenme sıklığınızın azalmasına ve uzun dönemde eklem hasarlarının gelişmesine engel olabilir.

GUTTA NELER OLMAKTA?

Akut Ataklar

Ataklar genellikle hızlı gelişirler. İlk atak sıklıkla gece gelişir. Uyku esnasında gece yarısı aşırı bir eklem ağrısı ile kalkabilirsiniz.

Atak esnasında şunlara dikkat edin:

1.Ani, şiddetli eklem ağrısı

2.Eklemde şişme

3.Eklem çevresindeki deride parlak kırmızı veya erguvani renk değişimi

4.Eklem etrafında aşırı hassasiyet-hatta yatak çarşafının değmesi bile bu alanda şiddetli ağrıya neden olabilir.

Birincisi ataklar çok nadirdir. Ataklar arasında her şeyin normal olduğu, şikayetlerin olmadığı bir dönem vardır. Eğer hastalık tedavi ile kontrol altında tutulmazsa ataklar daha sık gelir ve atakların süresi uzar. Tekrarlayan ataklar eklemlerinizde hasar oluşturur. Ataklardan sonra eklemlerinizde katılık ve hareket kısıtlılığı oluşabilir.

Gut ataklarını şu nedenler tetikleyebilir:

1.Aşırı alkol alımı

2.Hatalı ve aşırı beslenme

3.Cerrahi operasyon

4.Ani, şiddetli hastalık hali

5.Yanlış diyet

6.Eklem travması

7.İlaç tedavileri

Gut‘ta ki ağrı ve şişmenin nedeni ürik asit kristallerinin eklemde birikmesidir. Ürik asit vücutta hücre yıkımı sonucu ortaya çıkan normalde bulunan bir maddedir. Kanda eriyik halde bulunur ve böbrekler yoluyla idrarla atılır. Gut hastalarında ürik asit düzeyi kanda çok yükselmiş olup, ürik asit kristalleri eklem ve diğer dokularda birikim yaparlar. Bu da eklemlerin astarı olan sinoviyumda iltihaba neden olur.

Tofüs Gelişimi

Birkaç yıl sonra ürik asit kristalleri eklem ve eklemlerin çevresindeki dokularda birikim yaparlar. Bu kristallerin aşırı birikimleri tofüs olarak bilinir ve deri altında oluşurlar. Tofüs genellikle şiddetle etkilenmiş eklemlerin içinde veya yanında, dirseklerin yanında, parmakların üstünde, ayak başparmağında ve kulak kıvrımında yerleşir. Eğer tofüs gelişiminden korunmazsa veya tedavi yapılmazsa eklemlerde hasar oluşur.

Diğer Problemler

Ürik asit kristalleri böbrek ve idrar yollarında veya idrar kesesinde taş oluşumuna neden olurlar. Birçok faktör bu oluşuma neden olur. Yeteri kadar sıvı alımı olmaması da taş oluşumunu kolaylaştırır. Çünkü sıvı azlığındaki yetersiz idrar miktarı ürik asitin çözünürlüğünü zorlaştırır. Taş oluşumu idrarın düşük asiditesine neden olan metabolik bozukluklardan da kaynaklanabilir.

Diğer bir neden de diyet faktörüdür.Bazı insanlarda uygun olmayan diyet ürik asit yapımını artırarak böbreklerde taş oluşumunu artırabilir. Doktorunuz diyetin katkıda bulunan bir faktör olduğundan şüpheleniyorsa idrar tetkiki gerekebilir. İdrar tetkiki vücudunuzdaki ürik asit yapımı hakkında bilgi verecektir. İdrar tetkiki özellikle yararlıdır. Çünkü bazı gut hastalarında ürik asitin üretim ve atılımı geniş sınırlar arasındadır. Bu kişilerde böbrek taşı oluşumu riski yüksektir.

Gut yüksek tansiyona ve böbrek enfeksiyonlarına katkıda bulunabilir. Tüm bu problemler böbrek hasarına neden olurlar.

GUTUN NEDENLERİ NELERDİR?

Hemen hemen tüm gut hastalarında hiperürisemi adı verilen kanda ürik asitin yüksekliği durumu söz konusudur. Fakat hiperürisemik tüm insanlarda gut gelişimi gözlenmemiştir.

Aşağıdaki nedenlerin biri veya ikisi birlikte hiperürisemiye neden olur:

1.Böbrekler yeteri kadar ürik asit atımıı gerçekleştiremiyordur.

2.Vücutta aşırı miktarda ürik asit üretimi söz konusudur.

Diüretik (İdrar söktürücüler) tedavisi sıklıkla hiperürisemiye neden olur. Diüretikler fazla vücut sıvısının atılmasını sağlayarak yüksek tansiyonu düşürmek amacıyla kullanılırlar. Bununla birlikte diüretikler böbreklerin ürik asit atılım kabiliyetini azaltarak ürik asitin kan seviyesini yükseltirler.

Kalıtımsal nedenler ve çevresel faktörler de (kilo, alkol kullanımı ve diyet) gut oluşumunda önemli bir rol oynarlar.

KİMLER GUT HASTASI OLUR?

Herhangi bir yaşta meydana gelebilirken genellikle ilk atak 40 - 50 yaşları arasındaki erkekleri etkiler.

Bununla birlikte gut bayanlarda da görülebilir. Özellikle menopoza giren bayanlarda gut riski artmaktadır. Bu bayanlarda osteoartrit görülme sıklığı arttığından gut tanısı koymak güçleşir. Osteoartritte eklem dokusunda hasara neden olarak ağrıya ve eklem hareketlerinde kısıtlamaya neden olur.

TANI NASIL KONULUR?

Gutta tanı doktorunuzun sizi muayene etmesi ve semptomlarınıza ilişkin sorular sormasıyla konur.Doktorunuz kan ürik asit düzeyinizi görmek için kan tahlili isteyebilir. Yalnız şunu hatırlamak gerekir. Kan ürik asit düzeyinin yüksekliği gut hastası olduğunuz anlamına gelmediği gibi normal düzeyleri de hasta olmadığınız anlamına gelmez.

Doktorunuz daha sonra artritin diğer tiplerini de ekarte etmek için muayenesine devam edecektir. Örneğin pseudogut (yalancı gut) ve artrit gibi. Bu iki durumda guta benzemekle beraber ürik asit kristalleri görülmez. Doktorunuz artritinizin tipini saptamak için bazen tutulan ekleminizden eklem içi sıvı alarak kristal yönünden incelemek isteyebilir.

TEDAVİ NASIL YAPILIR?

Tedavi esas olarak ilaç tedavisi ve diyet alışkanlığındaki değişiklikler olarak sınıflandırılabilir. Hedef ağrının azaltılması, akut atakta iltihap süresinin kısaltılması, tekrarlayan ataklardan korunma ve eklem hasarından korunma olarak söylenebilir.

İlaç Tedavisi

Gutta kullanılan ilaç tedavisini, bireye göre ve aynı bireyde hastalığın seyrine göre tedaviyi değiştirmek gerekebilir. Hiperürisemik bireylerde ek başka bir problem bulunmadığı takdirde ilaç tedavisine gerek yoktur.

İlaç tedavisi şu durumlarda kullanılır:

1.Akut ataklarda ki ağrı ve şişmeden korunmak için ( burada genellikle nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, kolşisin, kortikosteroidler, ve / veya adrenokortikotropik hormon (ACTH) kullanılır.)

2.Tekrarlayan ataklardan korunmak için (burada kolşisin, probenesid,sülfinpirazon ve allopurinol kullanılır.)

3.Tofüs tedavisi veya tofüsten korunmak için ( burada probenesid, sülfinpirazon ve allopurinol kullanılır.)

4.Böbreklerde ürat taşı oluşumunu engellemek için (allopurinol kullanılır.)

Bu ilaçların tümü güçlü ilaçlar olup, bu ilaçları niçin aldığınızı, yan etkilerini ve bir problemle karşılaştığınızda ne yapacağınızı bilmeniz gerekir.

Akut atakların tedavisi

Kolşisin: 2400 yıldan beri gut tedavisinde kullanılmaktadır. Akut ataklardaki şişlik ve ağrıları geçirir. Genellikle her gün ağızdan küçük dozlar halinde alınır. Atağın ilk 2 gününde alınırsa etkili olacaktır. Oral yolla alındığında ishal, bulantı ve karında kramplara neden olabilir.Yan etkiler ortaya çıktığında ilaç almayın ve doktorunuza bildirin.Tekrarlayacak ataklardan korunmak için kolşisin küçük dozlar halinde sürekli alınmalıdır.

Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ): Bazen akut ataklardaki ağrı ve şişliklerin tedavisinde kullanılırlar. Bu tedavi kolşisin kadar etkilidir ve yan etkisi daha azdır. Başlıca yan etkileri karında ağrı, baş ağrısı, deri döküntüleri ve baş ağrısıdır.

Kortikosteroid tedavisi: Prednisolon olarak bilinir ve vücuttaki doğal hormona benzerdir. Bazen akut ataklarda doğrudan iltihaplı eklemin içine yapılarak ağrı ve şişliğin giderilmesine çalışılır. Diğer ilaçlara yanıt yoksa ağızdan veya kas içine enjeksiyon yoluyla uygulanabilir.

ACTH: Vücudun doğal kortikosteroidlerinin yapımını artıran bu ilaç bazen akut atakların tedavisinde kullanılır.

Ürik asit düzeyinin kontrolünde kullanılan ilaçlar

Aşağıda anlatılacak olan bu ilaçlar tofüs oluşumunu ve gut ataklarının sıklığını azaltmak ve ve tedavi etmek amacıyla kullanılırlar. ( Ek olarak allopurinol böbrekte taş oluşumunu engellemek amacıyla kullanılır.) Bu tedavi birkaç aydan fazla düşük doz olarak devam eder.

Ürik Asit Yapımını Azaltan İlaçlar

Allopurinol: Vücutta ürik asit yapımını azaltarak ürik asitin hem kan hem de idrar miktarını düşürür. Ürik asit nedenli böbrek problemi veya böbrek taşı olan hastalarda ideal ilaçtır. Yan etkileri arasında deride döküntüler ve hafif batın rahatsızlığı vardır. Batın problemlerine genellikle uyum sağlanır. Nadir vakalarda allopurinol şiddetli alerjik döküntüye neden olabilir. Eğer ürtiker tarzında deri döküntüleri, kaşıntı, ateş, bulantı ve kas ağrıları olursa doktorunuzla temasa geçiniz. Bu ilaç bazı hastalarda uykuya ve dikkatte azalmaya neden olabilir. Bu gibi durumlarda araç kullanmaktan kaçınılmalıdır.

Ürik Asit Atılımına Yönelik İlaçlar

Bazı ilaçlar kan ürik asit düzeyini idrardan ürik asit atılımını artırmak vasıtasıyla yaparlar. Bunlar aynı zamanda tofüslerin erimesine ve eklemlerde ürik asit birikiminin engellenmesine yardımcı olurlar. Bu amaçla kullanılan ilaçlar probenecid ve sulfinpyrazone ‘dur. Günlük olarak ağızdan alınırlar. Normal ürik asit düzeyine ulaşıldığında eklemlerde kristal depolanması olmayacaktır. Depozit çözülmesi de başlamış olacaktır.

Yaygın yan etkileri arasında bulantı, deri döküntüsü, karın ağrısı ve baş ağrısı vardır.Deri döküntülerine diğer yan etkiler eşlik etmediği durumlarda ilaç kullanılabilir. Yan etkiler birlikte seyrediyorsa doktorunuza başvurunuz.

Bu ilaçlar sıvı olarak alınabilir. Bu ilaçların kullanımı sırasında aspirin alınmamalıdır.

Probenecid, sulfinpyrazone ve allopurinol kullanımı

İlk etapta probenecid ve sulfinpyrazone kullanımı idrar ürik asit miktarını artırmak suretiyle böbrek taşı oluşum riskini artırabilir. Bunu engellemek için her gün en azından 2-2.5 litre sıvı alarak idrarı sulandırmak gerekir.İlk etapta probenecid , sulfinpyrazone ve allopurinol gut epizodlarının sıklığını artırabilir.Bu esnada ilk 3-6 ay kolşisin ve NSAİİ ‘ların alınması, atakların sıklığını azaltmada etkili olacaktır.

Bu ilaçların kullanımında diğer öneriler ise şunlardır:

1. Tedavi esnasında doktorunuzun önerilerine uyunuz.

2. İlaçları çift dozlarda kullanmayınız.

Bu tedavinin süresi şikayetlerinin devamına ve laboratuar sonuçlarına bağlıdır. Siz sadece tek bir ilaca bağımlı olabilirken bazı hastalar için birden fazla ilacın birlikte kullanılması gerekebilir.

Diyet

Diyet ve gut hakkında şunlar bilinmelidir:

1. Obesite yüksek kan ürik asit düzeyi ile ilişkilidir. Eğer yüksek kilolu iseniz doktorunuzla kilo kaybı programları için görüşünüz.

2. Beslenmenizde sınırlı olunuz.Aşırı miktarda beslenme kan ürik asit düzeyini artıracaktır. Ürik asit miktarını yükseltecek besinler için doktorunuzla görüşünüz.

3. Çay ve kahve kullanabilirsiniz. Alkol alımı konusunda doktorunuzla görüşünüz. Fazla miktarda alkol alımı kan ürik asit düzeyini ve gut epizodu sıklığını artıracaktır.

4. Yeterli sıvı alınız. Az sıvı alımı böbreklerinizde ürik asit kristallerinizin birikimine neden olacaktır.

Şu besinler Ürik Asit düzeyini artırabilir:

Beyin, böbrek, etsuyu, sardalya, hamsi, karaciğer.

Cerrahi

Cerrahi nadiren gut tedavisinde kullanılır. Büyük tofüslerin varlığında özellikle enfekte ise, hareketli eklem içi tofüslerinin varlığında cerrahi tedavi uygulanabilir.

GUT TEDAVİSİNDE ŞİFALI BİTKİLER

Özellikle fazla et yiyen ve içki içenlerde fazla görülür. 30 yaş üzeri erkeklerde daha fazla görülür. Eklemlerde kristaller halinde ürik asit birikmesine bağlıdır. Ürenin böbrekler tarafından idrarla dışarı atılmaması sonucu ürenin kana karışması da aynı sonucu doğurur. Gutla beraber hipertansiyon, böbrek taşları, böbrek yetmezliği ve şişmanlık görülür. Dizlerde, dirseklerde ve başparmaklarda ağrı fazladır. Diz, dirsek, parmak ve ayak eklemlerinde görülür. En çok ayak başparmak eklemlerinde görülür.

Gut hastalığında tedavi: hasta kilo vermeli, proteince zengin yiyeceklerinden uzak durmalı ve rejim yapılmalıdır. Gut hastaları aşırı yemek yememeli, yağ ve şekeri azaltmalıdır. Hemen aspirin almak yanlıştır.

Gut hastasının tüketebileceği gıdalar ve tüketemeyeceği gıdalar

Karaciğer, beyin, pastırma, sucuk, sakatatlar, tam yağlı peynirler, tam yağlı süt, et, balık, tavuk, sulu yiyecekler, patates kızartması, kuru yemişler, mercimek, nohut, kuru fasulye, bakla, bezelye, kuşkonmaz, karnabahar ve ıspanaktan günde sadece bir porsiyon tüketebilir.

Maydanoz, kereviz, lahana, kiraz, havuç, erik, siyah turp, armut, limon suyunu fazla içmelidir.

Ahududu, yer elması haşlaması yemek faydalıdır. Ahududu gut için faydalıdır.

Alıç gut hastalığı için faydalıdır.

Atkuyruğu gut hastalığı için faydalıdır.

Ardıç meyvelerinin suyu hemorid, gut, akne, sistit ve artrit için kullanılır.

Çiğdem tohumundan gut hastalığının ağrısını giderici preparat hazırlanır.

Çörekotu bal ile karıştırılır ve yenir. Çörek otu yağının kür halinde 8-10 hafta yemeklerle beraber bol su alınarak tüketilmesi tavsiye edilir.

Elma suyu gut, romatizma ve mide rahatsızlıklarına faydası vardır.

Enginar gut hastalığına faydalıdır. Çiçekleri, tohumu ve kökünden oluşan karışım çay gibi demlenir. Bal ile hazırlanan karışım yemeklerden önce ve yatmadan önce yenmelidir. Yemeği yapılır.

Farekulağı gut ve sarılık hastalıkları için kullanılır. Isırgan otu gut hastalığı için kullanılır.

Kapari gut hastalığına faydalıdır.

Kayın romatizma ve gut hastalığı için kullanılır.

Kiraz çok kiraz yenmesi, gut hastalığı riskini düşürür. Lavanta gut hastalığında faydalıdır. Maden suyu içmek faydalıdır. Menekşe çayı ve keten tohumu çayı içilir. Mısır püskülü gut hastalığına faydalıdır. Rezene çayı içilir.

Sedef otu öğütülür ve ağrıyan yerlere sürülür,

Tavşan kirazı gut hastalığına faydalıdır.

Yiyemeyeceği gıdalar

Şekerli, acılı, sirkeli ve tuzlu yenmemelidir. Şeker yerine bal kullanılmalıdır. Midye, paça, koyun, hindi ve kırmızı et yenmemelidir. Diğer etlerde azaltılmalıdır. Yağlı yiyeceklerden kaçınmalıdır. İdrar arttırmak için bol su içilmelidir.

SENDE YORUM YAP!

Whatsapp